Αν και πλέον, η επίσκεψη στο γραφείο ενός ψυχολόγου- ψυχοθεραπευτή έχει σταματήσει να αποτελεί ταμπού, υπάρχουν ακόμη κάποιοι μύθοι που συνοδεύουν την ψυχοθεραπευτική διαδικασία και της προσδίδουν αρνητική φήμη, με αποτέλεσμα μεγάλο μέρος των ανθρώπων να αποφεύγει την αναζήτηση βοήθειας. Για το λόγο αυτό, στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναφερθούν κάποιοι από αυτούς τους μύθους, προκειμένου να λυθούν τυχόν απορίες στους ενδιαφερόμενους.
- Η ψυχοθεραπεία είναι για ανθρώπους που έχουν «σοβαρά» προβλήματα και όχι για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν απλές καθημερινές δυσκολίες.
Η ψυχοθεραπεία είναι χρήσιμη για την αντιμετώπιση ενός μεγάλου εύρους προβλημάτων, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, μετά-τραυματικές διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, σεξουαλικές διαταραχές αλλά ακόμα και διαταραχές διατροφής. Δεν είναι απαραίτητο όμως να αντιμετωπίζει κάποιος αυτές τις δυσκολίες για να αναζητήσει βοήθεια. Όλοι μας, κάποιες στιγμές στην ζωή μας, αισθανόμαστε στεναχωρημένοι, αγχωμένοι ή συναισθηματικά φορτισμένοι και έχουμε ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη.
Ακόμη, η ψυχοθεραπεία είναι μια διαδικασία αυτοφροντίδας και αυτοβελτίωσης, που απώτερο σκοπό έχει να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της καθημερινότητας και να βελτιώνουμε την ποιότητα της ζωής μας. Στην χώρα μας, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά βήματα προκειμένου να σπάσουν κάποια στερεότυπα και «ταμπού» που αφορούν στη ψυχοθεραπεία, οπότε είναι κρίμα να μην απευθυνθεί κανείς σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, επειδή υπάρχει ο φόβος να χαρακτηριστεί ή να στιγματιστεί.
- Τι να την κάνω την ψυχοθεραπεία; Εμένα η ψυχοθεραπεία μου είναι οι φίλοι μου και η οικογένεια μου.
Οι κοινωνικές σχέσεις είναι πολύ σημαντικές στην ζωή ενός ανθρώπου. Με την οικογένεια μας και τους φίλους μας, μας δένουν δυνατές αναμνήσεις, χαρούμενες ή δύσκολες στιγμές και περίοδοι που έχουν σταθεί στο πλευρό μας, με την συμβουλή τους ή την υποστήριξή τους. Από την άλλη πλευρά όμως, οι φίλοι ή η οικογένεια μας, επειδή αλληλοεπιδρούν καθημερινά και εμπλέκονται συναισθηματικά μαζί μας, δεν είναι πάντοτε οι κατάλληλοι άνθρωποι για να μας συμβουλέψουν. Ακόμη, επειδή οι άνθρωποι έχουν ασυνείδητα κίνητρα που τους οδηγούν στην προστασία του δικού τους «Εγώ», είναι πιθανό να υπάρξουν εντάσεις, θυμός και στεναχώρια με αυτές μας τις σχέσεις, οι οποίες ίσως να μην συζητηθούν ποτέ, πράγμα που σημαίνει ότι πάντα θα μένει κάτι στη ψυχή μας.
Αντίθετα, ο ειδικός ψυχικής υγείας, εκτός από ένας καλός ακροατής έχει την ικανότητα να προκαλέσει την σκέψη μας και να μας οδηγήσει στο να μάθουμε καλύτερα τον εαυτό μας, να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας και να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας. Ακόμη, είτε μέσω της εκπαίδευσης και της πείρας του, είτε μέσω της κλινικής του εποπτείας, έχει την δυνατότητα να αναγνωρίσει τα ασυνείδητα κίνητρα που εστιάζουν στο «Εγώ» του θεραπευόμενου και να μην τα αφήσει να βλάψουν την αντικειμενικότητά του και τελικώς την θεραπευτική σχέση.
- Σιγά μην κάνω ψυχοθεραπεία. Μήπως οι ψυχοθεραπευτές έχουν λυμένα τα δικά τους θέματα για να λύσουν τα δικά μου;
Στο σημείο αυτό, είναι χρήσιμο να τονιστεί ότι κανένας άνθρωπος, ανεξαρτήτως επαγγέλματος, δεν έχει λυμένα όλα τα προσωπικά του θέματα. Το ίδιο ισχύει και για κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Εξαιτίας όμως της εκπαίδευσής του, ένας ειδικός ψυχικής υγείας μπορεί να αναγνωρίσει τα κομμάτια στην προσωπικότητά που τον δυσκολεύουν και να τα διαχειριστεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι κάποιες στιγμές στην ζωή τους δεν χρειάζονται και αυτή βοήθεια. Εκτός από τα εργαλεία που του δίνει η επιστήμη του, ένας καλός ψυχοθεραπευτής χρειάζεται και ο ίδιος να βρεθεί στην θέση του θεραπευόμενου, καθώς η προσωπική του θεραπεία, εκτός των άλλων, αποτελεί μια βιωματική εμπειρία, που μπορεί να τον βοηθήσει να κατανοήσει καλύτερα και να έχει βαθύτερη ενσυναίσθηση για τον άνθρωπο που θα έρθει για ψυχοθεραπεία.
Συμπερασματικά, ένας ψυχοθεραπευτής δεν έχει έτοιμες λύσεις και απαντήσεις για όλα τα θέματά μας, ούτε μπορεί μέσα από διάφορα «μαγικά» κόλπα να αλλάξει την καθημερινότητα μας. Μπορεί όμως, μέσα από την εκπαίδευσή του και την πείρα του να μας βοηθήσει να διεισδύσουμε στα βαθύτερα συναισθήματα μας, τις σκέψεις μας, τις πεποιθήσεις μας και τις ανησυχίες μας και να σταθεί αρωγός δίπλα μας, στον δρόμο προς την αναγνώριση του εαυτού μας, προκειμένου να επέλθει ισορροπία στην καθημερινότητα μας.
- Εάν πάω σε ψυχολόγο θα πρέπει να λάβω φαρμακευτική αγωγή :
Οι ψυχολόγοι – ψυχοθεραπευτές δεν έχουν την δυνατότητα να συνταγογραφήσουν φαρμακευτική αγωγή. Την δυνατότητα συνταγογράφησης έχει μόνο ο ψυχίατρος, ο οποίος είναι γιατρός. Η ψυχοθεραπεία, ως διαδικασία βασίζεται στην σχέση που δημιουργείται μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου και συνιστά ένα είδος θεραπευτικής παρέμβασης που ως στόχο της έχει την αντιμετώπιση των δυσκολιών που αφορούν τον συναισθηματικό και ψυχικό κόσμο του θεραπευόμενου.
Δύναται όμως, σε κάποιες περιπτώσεις, όπως αυτό – τραυματιστικές συμπεριφορές, έντονη αυτοκτονικότητα ή ακόμα και βαριάς μορφής κατάθλιψη, να χρειαστεί παραπομπή του θεραπευόμενου σε ψυχίατρο, προκειμένου να γίνει ψυχιατρική εκτίμηση, όπου θα αποφασιστεί εάν ο θεραπευόμενος χρήζει συνταγογράφησης φαρμακευτικής αγωγής.
- Αν ξεκινήσω ψυχοθεραπεία θα πρέπει να διαρκέσει για πάντα
Αρχικά, είναι επιλογή του θεραπευόμενου το αν η ψυχοθεραπεία του θα διαρκέσει μόνο λίγες συνεδρίες ή για περισσότερο καιρό. Μπορεί κάποιοι να χρειάζονται ψυχοθεραπεία για αρκετό καιρό, άλλοι για λίγο καιρό, ενώ άλλοι απλώς να χρειάζονται συμβουλές για την αντιμετώπιση των καθημερινών τους δυσκολιών σε αραιά χρονικά διαστήματα.
Ακόμη όμως και σε περίπτωση που επιλεχθεί η μακροπρόθεσμη ψυχοθεραπεία, αυτό δεν σημαίνει ότι θα διαρκέσει για πάντα. Μπορεί κάποιος να σταματήσει την θεραπεία του οποιαδήποτε στιγμή και για οποιονδήποτε λόγο επιθυμεί, αν και θα ήταν χρήσιμο προτού λάβει οποιαδήποτε απόφαση για τερματισμό, να την συζητήσει με τον ψυχοθεραπευτή.
Δρίτσουλας Κωνσταντίνος
Τελειόφοιτος Φοιτητής Ψυχολογίας
Ειδικευόμενος στην Σχεσιακή Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία
Μέλος της Διεθνούς Ένωσης Σχεσιακής
Ψυχανάλυσης & Ψυχοθεραπείας (IARPP) και της Αμερικάνικης Ένωσης Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (AGPA)
